Het nieuwe Zuid-Afrika

Het is een term die je vaak hoort als je in Zuid-Afrika bent. Het verwijst naar het Zuid-Afrika na apartheid, na de eerste democratische verkiezingen in 1994. We zijn bijna 20 jaar verder en dat het niet (altijd) van een leien dakje gaat, is erg duidelijk.

Maar onlangs kon ik echt het nieuwe Zuid-Afrika ervaren. Een werkplek waar blank, zwart, kleurling en Indiër duidelijk samenwerken.

Voor mij is het nog steeds een beetje schokkend om mensen in deze categorieën in te delen. Het gebruik stamt uit de apartheidstijd. Ook nu nog worden mensen ingedeeld op basis van deze vier groepen. Ik heb zelf ook al formulieren ingevuld waar naar mijn ras werd gevraagd. Men zegt dat de data nodig zijn om statistieken bij te kunnen houden, om quota te halen, etc.

Ik was een paar weken geleden een tijd in het ziekenhuis. Op de dienst intensieve zorgen werken mensen van alle kleuren. En het was duidelijk dat er werd samengewerkt. ’s Ochtends en ’s avonds wisselde de ploeg en de hoofdverpleegster/-verpleger was telkens iemand van een andere kleur. Ik vond het prachtig te zien dat hier maar één ding belangrijk leek, namelijk de professionele zorg voor ernstig zieke mensen.

Wat bleef waren een paar culturele verschillen. De ene verpleegster dekte me, terwijl ze me hielp bij het wassen, permanent toe met een handdoek, want “de dokter kan altijd binnenkomen”. De andere verpleegster trok zonder te kloppen de deur van het toilet open, terwijl ik op het WC zat, stapte binnen, zette met de woorden “oh, ik zal niet lang bezig zijn” doodleuk haar kapje op voor de spiegel, en trok de deur toen ze dat had gedaan weer achter zich dicht.