Vryfees

Al 11 jaar lang organiseert het Volksblad, een regionale krant, samen met de Universiteit van de Vrijstaat het Volksblad Kunstefees in Bloemfontein. Een paar jaar geleden werd het herdoopt in Vryfees. Het is een kunstfestival. Er zijn tentoonstellingen, en op 6 dagen tijd meer dan 100 optredens, kunstfilms, theatervoorstellingen en shows. Veel mensen nemen vakantie om zoveel mogelijk mee te pikken van dit culturele hoogfeest in de Vrijstaat.

Als Oost-Vlaming begin ik dan aan de Gentse feesten te denken. Maar neen, die vergelijking gaat niet op. De optredens vinden allemaal plaats op de campus of in een paar theaterzalen in de stad. Er hangt niet zoals in Gent een soort feestsluier over de hele stad.

Aangezien het een Afrikaans feest is, met optredens in het Afrikaans, is het een zeer blank gebeuren. Enkel op het markterrein, met stalletjes allerhande, zie je zwarte gezichten. De donkerder gezichten van de verkopers doen me vermoeden dat deze mensen geen Zuid-Afrikanen zijn. Ik sla een babbeltje met een Zambiaan, een Angolees en een Congolees.

Maar het Vryfees is voor mij meer dan de kraampjes, prullen, pannenkoeken, hamburgers en boerewors. Het feestprogramma!

Het is allemaal perfect georganiseerd. Online boekte ik voor 5 shows. Of die nu plaats vinden in het Sand du Plessis theater of in de toneelzaal van een school, je krijgt een genummerde plaats en de optredens beginnen mooi op tijd.

Zaterdag is het koud, heel koud. Er valt af en toe regen en natte sneeuw. Het kwik klimt niet boven de 5 graden. Ik ga naar het optreden van Koos Kombuis. Het fietsen heeft me warm gemaakt en maar best, want de toneelzaal van Eunice Laerskool is onverwarmd. Er is niet zoveel volk; is Kombuis nog steeds wat te progressief voor Bloem? En na de show gebeurt wat hier altijd gebeurt na een film of optreden: de zaal loopt in een oogwenk leeg, mensen springen in hun auto en rijden naar huis. Er is geen cafe aan de overkant van de straat voor nog een babbel en glas.

In de vooravond rijd ik nog naar een optreden van Stef Bos in het Sand du Plessis theater. Stel je een theater voor zoals in België, inclusief de balkons en pluche etc. En laat dan de temperatuur 15 graden zakken. Mensen komen met jassen, mutsen en handschoenen en houden die aan. Geen vestiaire hier. Naast mij zit een vrouw die spontaan aanbiedt om haar fleecedekentje met mij te delen als ik het koud zou krijgen. Het optreden is goed. Een paar gastzangers verrassen het publiek, brengen de wereld in de zaal. De zaal is vol, en toch is het een intiem concert. Alleen het applaus klinkt anders, dat zullen de handschoenen wel zijn.